माधुरी पुरंदरे यांची लहान मुलांसाठी लिहिलेली पुस्तके अतिशय वाचनीय आणि संग्रही ठेवण्यासारखी आहेत. लहान मुलांनाच नाही तर मोठ्या माणसांनादेखील हसवणारी आणि खिळवून ठेवणारे, साधे सोपे विषय, आणि लेखनाला अनुरूप अशी, किंवा लेखनापेक्षाही काकणभर सरस अशी त्यांनी स्वतः काढलेली चित्र, यामुळे त्यांची पुस्तकं अगदी आंतरराष्ट्रीय पातळीवरसुद्धा प्रसिद्ध व्हावीत अशी आहेत.
त्यांच्या लेखनशैलीचे दोन महत्वाचे गुण आहेत. पहिला, त्यांच्या लेखनातून "उद्बोधक" असे काहीही प्रत्यक्षपणे सांगितले जात नाही. पण लहान मुलांना त्या पुस्तकांमधून, "दुसऱ्यांनासुद्धा असे प्रश्न पडतात. किंवा असं रडू येतं." असं वाटल्यामुळे मुलं त्या पुस्तकांमध्ये पटकन हरवून जातात. थोडक्यात, लहान मुलांचे भावविश्व समजून त्यांना पडणारे छोटे छोटे प्रश्न सोडवण्याचा प्रयत्न या लेखनातून अप्रत्यक्षपणे होतो. दुसरी आवडणारी गोष्ट म्हणजे माधुरी ताईंचे अगदी छोट्या छोट्या डिटेलपर्यंत केलेले निरीक्षण, आणि त्याची रेखाटने. माधुरीताईंच्या चित्रातल्या "बाई" किंवा "आजी" अशी तरतरीत, साबणासारखी गुळगुळीत कधीही काढलेली नसते. तिचे सुटलेले पोट, थोडेसे ढगळ ब्लाउज, पिनेतून बाहेर आलेले केस हे सगळे अगदी हुबेहूब चितारलेले असते. त्यांच्या "शेजार" शृंखलेतील केतकीच्या शेजारी राहणारी सावित्री ताई तर माझी अतिशय आवडती आहे. दक्षिण भारतीय सावित्रीचे हेल असलेले मराठी तर माधुरी ताईंनी हुबेहूब पकडलेच आहे. पण तिचा बांधा, तिचे केस आणि तिचे वेगवेगळे (मॉडर्न) कपडे घालायची पद्धत बघितली की माधुरी ताईंच्या अभ्यासाचा अंदाज येतो. अशीच हलकीफुलकी पण खूप भावणारी दोन पुस्तके मी नुकतीच घेतली :
१. लालू बोक्याच्या गोष्टी.
निलू आणि पिलू या जुळ्या बहिणी घरी लालू नावाचा बोका आणतात त्याची ही गोष्ट आहे. यात लालू बोक्याचा एकूण आळशीपणा, त्याचा खादाडपणा यावर अतिशय विनोदी गोष्टी लिहिल्या आहेत. तसेच जे मार्जारप्रेमी आहेत, आणि ज्यांनी मांजरे अगदी जवळून पाहिली आहेत अशा मोठ्या माणसांनासुद्धा हे पुस्कात अतिशय आवडेल असे आहे. खरं तर, माझ्या मुलापेक्षा हे पुस्तक मलाच जास्त आवडते कारण यात काही काही गोष्टी इतक्या बारकाईने लिहिल्या आहेत की हसूही आवरत नाही आणि आपल्या आयुष्यातील तमाम मांजरांची आठवणही येते. एका ठिकाणी लालू बोक्याला आई ओरडताना म्हणते, "पूर्वी तुझी मानगूट धरून उचलायला चिमूट पुरायची, आता अख्खी मूठ वापरावी लागते". हे वाक्य ज्यांनी खायला प्यायला घालून बोके धष्ट पुष्ट केलेत त्यांना लगेच लक्षात येईल!
लालू बोक्याचा एक मित्रही आहे: चिचू उंदीर. लालू आणि चिचूची डायलॉगबाजी सुद्धा खूप विनोदी आहे.
२. आमची शाळा
ज्यांना २-३ वर्षांची मुलं आहेत, त्यांच्यासाठी हे पुस्तक अगदी उपयुक्त आहे. शाळेला जायचं म्हणजे काय, आणि तिथे काय काय असतं, याचं इतकं सुंदर वर्णन केलं आहे, की मलासुद्धा पुन्हा शाळेला जावंसं वाटायला लागलं. या पुस्तकात पुन्हा माधुरी ताईचं निरीक्षण आणि त्यांचं डिटेलिंग अतिशय भावतं. शाळेत काय काय घडू शकतं यात अगदी शू होण्यापासून ते मारामारीपर्यंत सगळं सुंदर चित्रांमधून दाखवलं आहे. जोडीला अगदी मोजकीच पण मिश्किल वाक्य, जेणेकरून मुलांना आणि वाचून दाखवणाऱ्या मोठ्यांना दोघांना त्याचा आनंद घेता यावा. सुरुवातीला शाळा नको नको म्हणणारे, शेवटी शाळेला सुट्टी आणि आता शाळा नाही म्हणून रडायला लागतात असा हा प्रवास आहे.
विविध देशांतील (साधारण) सहा वर्षांच्या मुलांचे जग कित्येक ताकदीच्या लेखकांनी आणि चित्रकारांनी रंगवलेले आहे. त्यात अमेरिकेतील बिल वॉटरसन (कॅल्विन अँड हॉब्स) रशियातील व्हिक्तर द्रागुन्स्की (डेनिसच्या गोष्टी) फ्रान्समधील सॉम्पी-गॉसिनी (निकोलाच्या गोष्टी) असे (माझ्या वाचनात आलेले) लेखक आहेत. हे सगळे आणि माधुरी ताई एकाच ताकदीचे मला वाटतात. इतकी सुंदर पुस्तकं, तीदेखील इतक्या कमी किमतीत आणि कुठलाही अवाजवी गवगवा न करता उपलब्ध आहेत हेच माझ्यासारख्या पालकांचं नशीब आहे.
माझ्या दोन वर्षांच्या मुलाला अजून वाचता येत नाही. पण त्याच्याकडे असलेल्या सगळ्या पुस्तकांमधून तो नेहमी माधुरी ताईंचीच पुस्तकं उचलतो. एकशे सदतिसावा पाय आणि (राधाच्या घरातले) साखर नाना या त्याच्या सगळ्यात आवडत्या गोष्टी आहेत. आणि नुसती चित्रं पाहून तो आता स्वतः सगळी गोष्ट सांगू शकतो. यातच त्या चित्रांमध्ये किती मेहनत आणि अभ्यास दडला आहे याची पावती आहे.
त्यांच्या लेखनशैलीचे दोन महत्वाचे गुण आहेत. पहिला, त्यांच्या लेखनातून "उद्बोधक" असे काहीही प्रत्यक्षपणे सांगितले जात नाही. पण लहान मुलांना त्या पुस्तकांमधून, "दुसऱ्यांनासुद्धा असे प्रश्न पडतात. किंवा असं रडू येतं." असं वाटल्यामुळे मुलं त्या पुस्तकांमध्ये पटकन हरवून जातात. थोडक्यात, लहान मुलांचे भावविश्व समजून त्यांना पडणारे छोटे छोटे प्रश्न सोडवण्याचा प्रयत्न या लेखनातून अप्रत्यक्षपणे होतो. दुसरी आवडणारी गोष्ट म्हणजे माधुरी ताईंचे अगदी छोट्या छोट्या डिटेलपर्यंत केलेले निरीक्षण, आणि त्याची रेखाटने. माधुरीताईंच्या चित्रातल्या "बाई" किंवा "आजी" अशी तरतरीत, साबणासारखी गुळगुळीत कधीही काढलेली नसते. तिचे सुटलेले पोट, थोडेसे ढगळ ब्लाउज, पिनेतून बाहेर आलेले केस हे सगळे अगदी हुबेहूब चितारलेले असते. त्यांच्या "शेजार" शृंखलेतील केतकीच्या शेजारी राहणारी सावित्री ताई तर माझी अतिशय आवडती आहे. दक्षिण भारतीय सावित्रीचे हेल असलेले मराठी तर माधुरी ताईंनी हुबेहूब पकडलेच आहे. पण तिचा बांधा, तिचे केस आणि तिचे वेगवेगळे (मॉडर्न) कपडे घालायची पद्धत बघितली की माधुरी ताईंच्या अभ्यासाचा अंदाज येतो. अशीच हलकीफुलकी पण खूप भावणारी दोन पुस्तके मी नुकतीच घेतली :
१. लालू बोक्याच्या गोष्टी.
निलू आणि पिलू या जुळ्या बहिणी घरी लालू नावाचा बोका आणतात त्याची ही गोष्ट आहे. यात लालू बोक्याचा एकूण आळशीपणा, त्याचा खादाडपणा यावर अतिशय विनोदी गोष्टी लिहिल्या आहेत. तसेच जे मार्जारप्रेमी आहेत, आणि ज्यांनी मांजरे अगदी जवळून पाहिली आहेत अशा मोठ्या माणसांनासुद्धा हे पुस्कात अतिशय आवडेल असे आहे. खरं तर, माझ्या मुलापेक्षा हे पुस्तक मलाच जास्त आवडते कारण यात काही काही गोष्टी इतक्या बारकाईने लिहिल्या आहेत की हसूही आवरत नाही आणि आपल्या आयुष्यातील तमाम मांजरांची आठवणही येते. एका ठिकाणी लालू बोक्याला आई ओरडताना म्हणते, "पूर्वी तुझी मानगूट धरून उचलायला चिमूट पुरायची, आता अख्खी मूठ वापरावी लागते". हे वाक्य ज्यांनी खायला प्यायला घालून बोके धष्ट पुष्ट केलेत त्यांना लगेच लक्षात येईल!
लालू बोक्याचा एक मित्रही आहे: चिचू उंदीर. लालू आणि चिचूची डायलॉगबाजी सुद्धा खूप विनोदी आहे.
२. आमची शाळा
ज्यांना २-३ वर्षांची मुलं आहेत, त्यांच्यासाठी हे पुस्तक अगदी उपयुक्त आहे. शाळेला जायचं म्हणजे काय, आणि तिथे काय काय असतं, याचं इतकं सुंदर वर्णन केलं आहे, की मलासुद्धा पुन्हा शाळेला जावंसं वाटायला लागलं. या पुस्तकात पुन्हा माधुरी ताईचं निरीक्षण आणि त्यांचं डिटेलिंग अतिशय भावतं. शाळेत काय काय घडू शकतं यात अगदी शू होण्यापासून ते मारामारीपर्यंत सगळं सुंदर चित्रांमधून दाखवलं आहे. जोडीला अगदी मोजकीच पण मिश्किल वाक्य, जेणेकरून मुलांना आणि वाचून दाखवणाऱ्या मोठ्यांना दोघांना त्याचा आनंद घेता यावा. सुरुवातीला शाळा नको नको म्हणणारे, शेवटी शाळेला सुट्टी आणि आता शाळा नाही म्हणून रडायला लागतात असा हा प्रवास आहे.
विविध देशांतील (साधारण) सहा वर्षांच्या मुलांचे जग कित्येक ताकदीच्या लेखकांनी आणि चित्रकारांनी रंगवलेले आहे. त्यात अमेरिकेतील बिल वॉटरसन (कॅल्विन अँड हॉब्स) रशियातील व्हिक्तर द्रागुन्स्की (डेनिसच्या गोष्टी) फ्रान्समधील सॉम्पी-गॉसिनी (निकोलाच्या गोष्टी) असे (माझ्या वाचनात आलेले) लेखक आहेत. हे सगळे आणि माधुरी ताई एकाच ताकदीचे मला वाटतात. इतकी सुंदर पुस्तकं, तीदेखील इतक्या कमी किमतीत आणि कुठलाही अवाजवी गवगवा न करता उपलब्ध आहेत हेच माझ्यासारख्या पालकांचं नशीब आहे.
माझ्या दोन वर्षांच्या मुलाला अजून वाचता येत नाही. पण त्याच्याकडे असलेल्या सगळ्या पुस्तकांमधून तो नेहमी माधुरी ताईंचीच पुस्तकं उचलतो. एकशे सदतिसावा पाय आणि (राधाच्या घरातले) साखर नाना या त्याच्या सगळ्यात आवडत्या गोष्टी आहेत. आणि नुसती चित्रं पाहून तो आता स्वतः सगळी गोष्ट सांगू शकतो. यातच त्या चित्रांमध्ये किती मेहनत आणि अभ्यास दडला आहे याची पावती आहे.
मी माधुरी ताईंचा "शेजार" पाठ होईपर्यंत वाचला आहे आणि अजूनही हाती लागला कि किंवा मुद्दाम हातात घेऊन सुद्धा वाचते. त्यांची शैली लाडकी होतीच. तुझ्यामुळे बाकीची नावंसुद्धा समजली. आता ती सुद्धा नक्की वाचेन.
ReplyDeleteतुझ्या डेनिस वरच्या लेखावरच शेजार ची कॉमेंट टाकणार होते. पण थांबले ते बर झालं असं वाटतंय. :)